Gminny Ośrodek Kultury Krzykosy
Powróć do: Zespoły

Tośtoki

Regionalny Zespół Folklorystyczny "Tośtoki"

 

Zarząd Zespołu:
  • Maria Wróblewska
  • Hieronim Rejman
Kapela:
  • Andrzej Łopatka - akordeon
  • Stanisław Wróblewski - bęben
  • Kazimierz Tomaszewski - skrzypce
  • Patryk Mendyka - akordeon

Wyzwolenie Pieczkowa z pod okupacji faszystowskiej, nastąpiło 20.01.1945 r. Zdewastowane klasy szkolne zostały w czynie społecznym przez Pięczkowian wymiecione, oczyszczone wyszorowane a ściany wybielone. Pracami tymi kierował kierownik szkoły p. Ludwik Toczak.

Do tej czystej szkoły młodzież wprowadziła się 14 lutego 1945. Z istniejących przed wojną w szkole grup zainteresowań zespołu pieśni, teatralnego, dobrego czytania, recytatorskiego oraz tańca młodzież utworzyła zespół pieśni i tańca „TOŚTOKI”

Zajęcia odbywały się od poniedziałku do piątku w największej klasie szkolnej w której przed próbą było trzeba spiętrzyć ośmioosobowe ławki a po próbie ustawić je ponownie do zajęć lekcyjnych. Już w 1945 roku zespół wziął  udział w święcie pieśni w Środzie Wlkp. oraz w dożynkach które odbyły się w Pięczkowie.

Do zespołu zapisało się 65 członków.  W 1946 z inicjatywy sołtysa p. Stanisława Pocha oraz rady sołeckiej kupiono w Orzechowie drewniany barak który mieszkańcy w czynie społecznym ustawili na placu przy szkole i odtąd próby odbywały się w baraku.

Pierwszą nagrodę zespół zdobył już w 1946 podczas Święta Pieśni w Łęknie za wiązankę tańców wielkopolskich opracowanych przez Marię Tomczak. Młodzież prezentowała się w regionalnych strojach średzkich wypożyczonych z Domu Kultury w Środziewlkp.Przez cały rok próby odbywały się systematycznie z przerwą na żniwa. W 1947 młodzieżowy zespół „Tośtoki” pod opieką nauczycieli Franciszki i Ludwika Tomczaków  twórców zespołu,  przygotowywał szereg przedstawień, wieczornic, gawęd oraz okolicznościowych występów.  W  sierpniu tegoż roku zawiązuje się kapela w składzie Leon Sikorski – skrzypce Adryan  - klarnet, Józef Piechocki – kontrabas i już 12 grudnia z okazji  zelektryfikowania Krzykos zespół wystąpił z kapelą.

Kolejne występy wzmacniają zespół co owocuje już w 1949 r w sierpniu „Tośtoki” występują na dożynkach krajowych we Wrocławiu na występ jedzie 40 osób. Dojazd na występ nie był niczym zakłócony natomiast powrót okazał się , dość karkołomny. Powrót był zapewniony pociągiem specjalnym ale niestety do Środy wlkp. Ponieważ ze Środy do Pięczkowo jest 22 km zespół postanowił wracać przez Krotoszyn i dalej do Orzechowa  skąd  do Pieczkowa są tylko 2 km W czasie drogi okazało się że pociąg jest pospieszny i w Orzechowie nie staje. Rozmowy z konduktorem nie dały skutku, dlatego kierowniczka zespołu Franciszka Tomczak zatrzymała pociąg pociągnięciem za hamulec ręczny. Dodam że było to tuż przed północą. Wszyscy wrócili do domu bezpiecznie. W konsekwencji tego czynu przez  9 miesięcy trwała korespondencja z DOKP Poznań i Warszawa żądających odszkodowania.

W 1950 r. zespół występuje na dożynkach krajowych w Lublinie. Niestety  1 września kierowniczka zespołu p. Franciszka Tomczak wraz z mężem Ludwikiem zostają przeniesieni do szkoły w Dębiczu koło Środy Wlkp. Opiekę nad zespołem przejmują świetliczanki najpierw Stefania Rejman później Stanisława Adryan a po niej Aniela Chojnacka i Zofia Krzemień.

 Po mimo przeniesienia państw Tomczaków kontakty pani Franciszki z zespołem się nie kończy. W każdej wolnej chwili pani Franciszka pojawia się na próbach i koncertach.

 Powoli tworzy się materiał śpiewaczy i taneczny typowo regionalny – Tośtocki  tu należy się wielkie uznanie dla małżeństwa Eleonory i Stanisława Mikołajczyków którzy zebrali wszystkie znane piosenki i pieśni weselne i opracowali wesele Tośtockie. Pieśni są pełne werwy a taniec dziarski poruszający widownie.

Tworzy się grupa śpiewacza w średnim wieku a w październiku 1959 r  na propozycję p Tomczak  członkinie Koła Gospodyń  przyłączają się do zespołu tanecznego tworząc chór towarzyszący tancerzom. Jesienią tegoż roku p. Tomczakowie przechodzą na emeryturę i powracają do Pieczkowa wznawiając opiekę nad „Tośtokami”

Rok 1960. W tym roku dzieję się wiele różnych wydarzeń zespół bierze udział w szeregu imprez.  Mocno zaangażowana jest grupa recytatorska.

12 marca zespół odbiera dar w postaci telewizora z wydziału kultury Powiatowej Rady Narodowej w Środzie Wlkp.

21 sierpnia Tośtoki występują na dożynkach gromadzkich w Pięczkowie.

20 listopada 1965 roku zespół Tośtoki występuje podczas otwarcia nowo pobudowanej szkoły w Pięczkowie.

W latach 60 zespół Tośtoki występuje nie tylko w programach ludowych poprzesz udział w dożynkach, ale również w konkursach recytatorskich i przedstawieniach teatralnych. Trwają również starania o pozyskanie stroi ludowych .

19 sierpnia 1967 roku rozpoczynają się próby do wystawienia wesela u Tośtoków

16 września próba generalna i udany występ, wszystkie bilety sprzedano.

17 września tośtoki biorą udział w obchodach 700-lecia miasta Środa efektem dobrego występu było zaproszenie Stanisława Mikołajczyka, Marię Szyszuła oraz kierowniczkę zespołu Franciszkę Tomczak na spotkanie do pierwszego sekretarza KW PZPR w Poznaniu  - Jana Szydlaka , po dłuższej i szczerej rozmowie otrzymali przyrzeczenie uzyskania dotacji w wysokości 80 tys. Złotych na wyremontowanie i umeblowanie świetlicy. Obietnica została spełniona, sala został wymalowana , kupiono nowe meble, zasłonki do okien, wmontowano nowy bufet i założono szatnie.

 Jednym z ważniejszych występów w 1969 roku był występ w fabryce Fagamet w Środzie z okazji 25 lecia Polski ludowej .

7 września tośtoki wzięły udział w dożynkach powiatowych w Jarocinie, a 14 września na dożynkach powiatu średzkiego w Żernicy . W drodze powrotnej wystąpiono dla chorych na placu przed Szpitalem Średzkim, we wszystkich oknach było pełno uśmiechniętych twarzy a symboliczny wieniec dożynkowy wręczono dyrektorowi szpitala i pielęgniarce. W tym też roku koło gospodyń wiejskich w Pieczkowie obchodziło swoje 10- lecie.

26 kwietnia 1970r. turniej miast Środa - Jarocin zespół Tośtoki wystąpił z tańcami i pieśniami, nasze miasto powiatowe wygrało punktami 21 do 16 , na zakończenie turnieju Tośtoki wraz z mieszkańcami Środy poprowadzili wokół rynku średzkiego tryumfalny polonez.

1971 rok Gmina Krzykosy zaprosiła zespół na 25 lecie włączenia prądu w Krzykosach

16 czerwca w ramach folkloru Wielkopolskiego zespół zaprezentował się w poznaniu w parku Kasprzaka ze swoimi regionalnymi pieśniami i tańcami.

1972 roku zespół brał udział w szeregu imprez m. in. Podczas wianków w środzie na nowo powstałem jeziorze.

 2 lipca wydział kultury w Poznaniu wydelegował tośtoków na ogólnopolski festiwal folklorystyczny do Płocka , była tam najlepsza organizacją jaką mogliśmy sobie wyobrazić, za występ otrzymaliśmy 2 nagrodę a kierowniczka zespołu wzięła udział w sympozjum folklorystycznym.

W między czasie powstaje nowy skład kapeli grają w niej : Marian Zięty, Wincenty Andrzejczak, Feliks Wawrzyniak, Jerzy Gadziński, Jerzy Ruszczyński.

W chórze śpiewają: Maria Kołodziejczak , Anna Ławniczak, Stanisława Ławniczak, Antonina Nowak, Józefa Gołębnika, Zofia Rachula,  Stanisława Stratyńska, Czesława Ignaszewska , Stanisława Bezler , Leokadia Adamczyk, Joanna Gwizdała, Zofia Krzemień.

W zespole tanecznym: Stanisław Mikołajczak, Eleonora Mikołajczak, Czesław Mikołajczak, Marian Mikołajczak, Czesław Makowski, Helena Makowska, Józef Wojaczyk,  Jadwiga Muślewskja,  Alfred Walkowiak, Jadwiga Walkowiak, Zygmunt Kaźmierczak, Feliks Adryan, Teresa Adryan, Jan Stasiak.

 29 marca 1973 zespół występuje w nowych strojach na konkursie koła gospodyń w Pięczkowie. W kwietniu zostaje zawiązany komitet budowy domu kultury wchodzą do niego wszystkie zarządy organizacji społecznych z Pięczkowa a kierowniczka zespołu postarała się o plan sytuacyjny planowanego domu.

6 maja koncert na przeglądzie zespołów ludowych w Lesznie .

28 maja kolejny koncert w Pięczkowie i spotkanie z wicewojewodą Poznańskim i dalsze starania zespołu na pozyskanie środków na budowę domu kultury.

3 czerwca zespół śpiewa na nadaniu im. Marii Konopnickiej w szkole w Krzykosach

17 czerwca występ w ramach folkloru ziem zachodnich w Poznaniu w parku Kasprzaka

16 września występ na rynku w Stęszewie.

21 września występ w Obornikach Wlkp. na otwarciu roku Kulturalnego

23 września występ na Festwalu Folkloru w Pałacu Kultury w Poznaniu

4 października próba generalna przed wyjazdem do NRD zespół został delegowany na dni Wielkopolski w Cottbus

5 października wyjazd zespołu autobusem do Cottbus było to pięć dni mile spędzonych w NRD oprócz występów członkowie zespołu mieli czas na zwiedzanie miasta, spacer łodziami po kanale Łużyckim i Sprewie oraz wiele innych atrakcji.

24 października ekipa poznańskiej telewizji nagrywała zespół do Teleskopu.

( w 1973 roku pojawiają się pierwsze zapiski o aktywności pani Czesały Ziętej w Zespole)

18 lutego 1974 w Wydziale Kultury w Poznaniu wręczono dla 6 członków zespołu Tośtoki nagrody pieniężne.

28 kwietnia zespół występuje we Witaszycach z okazji budowy remizy strażackiej.

1 maja występ z okazji święta majowego w Sulęcinku a 19 maja już festyn ludowy w Środzie

Lato 1974 było bardzo intensywne dla zespołu Tośtoki którzy występowali w Sulęcinku, Piękowie, Krzykosach, Środzie oraz ponowie w parku Kasprzaka w Poznaniu.

20 lipca udział zespołu w korowodzie powiatów na stadionie Olimpi w Poznaniu i 8 września występ na Dożynkach centralnych w Poznaniu.

12 grudnia ponowie odwiedza przedstawiciel telewizji polskiej z Warszawy i Poznania .

20 grudnia emisja programu o zespole Tośtki w Teleskopie

8 lutego 1975 roku odbywa się 30 lecie Zespołu Tośtoki. Wśród zaproszonych gości zaproszony był naczelnik gminy Czesław Kasperski , przewodniczący Rady Powiatu Zygmunt Nawrocki oraz Fraciszek Kosiński kierownik Domu Kultury w Środzie.

W latach 73 – 75 bardzo często można odnaleźć informacje w prasie (Gazeta Poznańska, Nurt czy Gospodyni.

1975r.   21 lutego kierowniczka zespołu ludowego Tośtoki Franciszka Tomczak została Wielkopolanką Roku 1974 nagrodę wręczono w Sali Białej Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu.

23 lutego występ w Iwnie na powitanie marszałka Wasilija Czujkowa został on zaproszony z okazji 30-lecia wyzwolenia.

12 marca występ w klubie Odlewnika w Śremie

25 – 26 marca do Pięczkowa przybywa grupa telewizyjna z Poznania wraz z pracownikami telewizji z Krakowa z panem reżyserem Tadeuszem Malakiem, dokonano wstępnych zdjęć do teatru telewizji do sztuki pod tytułem „Życiorys własny robotnika” napisany przez Jakuba Wojciechowskiego.

Przez cały kwiecień odbywają się nagrania do tej sztuki.

12-14 maja wybrane osoby zespołu wyjeżdżają do Krakowa do telewizji na Krzemionkach żeby  wziąć udział w końcowych zdjęciach do sztuki teatralnej

23 maja kierowniczka zespołu Franciszka Tomczak w Ministerstwie Kultury i Sztuki w Warszawie odbiera Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.

21 czerwca w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie zespół „Tośtoki” odbiera nagrodę i medal im. Oskara Kolberga przyznany zespołowi przez Mazowiecki Miesięcznik Społeczno Kulturalny Barwy.

22 czerwca odbył się Jarmark Ludowy w Stolicy – Cepeliada 75 zespół występował 2 krotnie przed Pałacem Kultury i Nauki w Warszawie

9 lipca Telewizja Polska z Warszawy zaprosiła cały zespół do udział w audycji „Progi i Bariery”

14 czerwca 1976 zespół występuje na jarmarku świętojańskim w Poznaniu a już 18-20 czerwca zespół wyjeżdża na X Ogólnopolski festiwal folkloru i sztuki ludowej w Płocku gdzie zajęli II miejsce

5 września zespół wyjeżdża na występy do Torunia na zaproszenie Dyrekcji muzeum Etnograficznego we Wrocławiu „publiczność bardzo interesowała się naszymi koronkami i czepcami”.

12 września występ na dożynkach w Śremie a 27 września cały zespół w strojach ludowych uczestniczył w pogrzebie jednego z najbardziej zasłużonych członków zespołu św. p. Stanisława Mikołajczaka .

1977r.  20 czerwca występ znów na Jarmarku Świętojańskim  a 12 lipca cały zespół w strojach wziął udział w uroczystościach złotych godów małżonków Franciszki i Ludwika Tomczaków w Kazimierzu Wielkim.

1978 rok to głównie występy podczas zjazdów kółek rolniczych na zaproszenia kół gospodyń wiejskich oraz tradycyjny Jarmark Świętojański w Poznaniu.

27 lipca Tośtoki odwiedziły hafciarkę panią Pelagię Glaplińską w Czeszewie pani Glapińska była serdeczną przyjaciółką Tośtoków. Przy wielkiej swojej pracowitości i dużym talencie zdobyła sobie szerokie uznanie i zaskarbiła sobie nasz szacunek, prawie wszystkie nasze czepki były wyszywane przez panią Pelagię.

8 października Kapela Tośtocka wzięła udział w IX turnieju Dudziarzy w Gołębinie.

1979r.  1 czerwca występ w Lesznie

13 czerwca tradycyjnie występ na Jarmarku świętojański w Poznaniu

14 lipca występ na 550 lecie nadania praw miejskich miastu Wielichowo

22 lipca otwarcie domu strażaka w Pięczkowie

8 sierpnia telewizyjna ekipa kręciła nasze przygotowania do dożynek i następnie występy na dożynkach Kleszczewie i Pięczkowie

25 listopada występ na Katarzynkach w Krobi

29 listopada występ na dożynkach lniarskich we Wrześni.  Po tym występie kapela się nam rozsypała i już się nam w całości nie zebrała ponadto ze względu na wiek zapowiedziały swoje odejście najstarsze członkinie.

1981r. Jednym z ważniejszych wydarzeń w tym roku było 12 kwietnia odbyło się seminarium – kurs instruktorów etnograficznych dla słuchaczy z całej polski cała grupa słuchaczy z panią mgr Bobrowską z Pałacu Kultury w Poznaniu przyjechała do Pięczkowa na pokaz tańców Tośtockich było to spotkanie instruktarzowe regionu tośtockiego.

1982 roku zespół Tośtoki wziął udział w spotkaniu ludowych zespołów folklorystycznych w Środzie Wlkp.

1982 roku pani Franciszka Tomczak otrzymuje order serca matki wsi – broniła się przed przyjęciem tego tytułu tłumacząc się tym że wychowała tylko jedną córkę która już nie żyje. Tłumaczono jej jednak że wychowała tysiące dzieci wiejskich i jest prawdziwą matką wsi. Niestety w tym roku pani Franciszka żegna się z zespołem. Od 1973 Pani Franciszka dojeżdżała z Poznania aby prowadzić zespół.

W między czasie do zespołu tośtoki z ramienia Ośrodka Kultury zostaje skierowana instruktor tańca pani Stefania Hejnowicz co spowodowało ożywienie  działalności zespołu Tośtoki i 16 czerwca 1985 roku odbywa się Jubileuszowy koncert 40 lecia zespołu. Zespół działa i daje kolejne występy min na Festynie Gminnym W Krzykosach. W 1987 r. przy współpracy z Pałacem Kultury w Poznaniu powstaje nagrany film o Tośtokach. Niestety po mimo utworzenia młodej grupy nie udaje się utrzymać działalności zespołu. Kończy się pewien etap niesamowitych sukcesów, społecznego zaangażowania i czerpania radości z śpiewania i tańczenia.

 Jednak przerwa w działaniu nie trwa długo.

 Kolejne ożywienie zespołu następuje w 1994 roku na spotkaniu organizacyjnym 30 listopada na uroczystym apelu w szkole zostaje ogłoszone że przy szkole będzie działał zespół „Małe Tośtoki” . Z ramienia Ośrodka Kultury opiekunem zespołu zostaje  pani Czesława Zięta długo letnia członkini zespołu Tośtoki (prawa ręka pani Franciszki Tomczak) instruktorem muzycznym zostaje akordeonista  pan Jan Pisarczyk . Na pierwsze zajęcia które odbyły się 18 listopada przychodzi ponad 40 dzieci . Tworzą się nowe Tośtoki. Małe możliwości finansowe Ośrodka Kultury powodowały że w początkowej fazie reaktywacji Tośtoków brakowało stroi dla tańczącej młodzieży , ale niestrudzony zapał pani Czesławy Ziętej jej niesamowite zaangażowanie i werwa pozwoliły na odbudowanie zespołu Tośtoki zarówno grupy młodzieżowej jak i zespołu śpiewaczego. Ilość występów jest niezliczona szereg koncertów podczas dożynek, dni dziecka, wieczorów andrzejkowych, spotkań opłatkowych oraz tradycji podtrzymywanych na terenie Pięczkowa (tradycje wielkanocne i bożonarodzeniowe).

 30 marca 1999 roku do Pięczkowa przyjeżdża ekipa telewizyjna by nakręcić program do audycji „Widnokrąg” zespół z tańcami , piosenkami oraz kapelą i przebierańcami  przeszedł przez całą wieś . Nie zabrakło również śmigusa dyngusa gdzie nie oszczędzono nawet garnituru byłego wójta pana Leona Grzelki.

20 czerwca zespół bierze udział w pół finale konkursu moja wieś aktywna w Sielinku. 27 grudnia 1999 znów Pięczkowo odwiedza ekipa telewizyjna tym razem zespół chodził z kolędami po wsi. Podczas ferii zimowych zespół występuje na imprezie jesteśmy w powiecie.

1999 roku zespół młodzieżowy otrzymuje nowe stroje. Zespół występuje na Wojewódzkim festynie Rekreacyjno wypoczynkowym w Krzykosach.

Pełna gala zespołu zostaje pokazana w 2000 roku na obchodach 20 lecia Ośrodka Kultury z Krzykos w Garbach.  W tym też roku na dożynkach powiatowych prezentuje się cały zespół (zespół śpiewacza, grupa taneczna młodzieżowa oraz kapela) . 

 Tradycyjnie 31 marca 2001 roku znów Pięczkowo odwiedza ekipa telewizyjna która na żywo nagrywa obrzędy wielkanocne .

 Stowarzyszenia Sołtysów Województwa Wielkopolskiego dość często zaprasza zespół Tośtoki na imprezy przez nich organizowane.

Dalszy ciąg występów podczas dożynek Gutowy Małe, Pałczyn, Opatówek, Bardo czy Dominowo. 29 maj 2004 roku zespół bierze udział w przeglądzie zespołów folklorystycznych w Środzie Wlkp.

Co roku Grupa śpiewacza i kapela biorą udział w imprezie „Wielkopolskie Śpiewanie”.

 Na zaproszenie Zespołu Szkół w Krzykosach odbył się 2 powiatowy konkurs wiedzy o Wielkopolsce tu też nie zabrakło grupy młodzieżowej Tośtoków. Zespół Tośtoki co roku bierze udział w prezentacjach Zespołów ludowych i śpiewaczy Wielkopolski w Borku Wlkp.

31 sierpień 2005 kolejny występ zespołu podczas dożynek w Mącznikach. Nie zabrakło też Tośtoków na 40- leciu koła gospodyń w Miąskowie.

 6 październik 2005 Tośtoki reprezentują powiat średzki na targach Polagra w Poznaniu( oraz udział w 2006 roku).

21 czerwca 2008 roku zespół występuje w Gorzycach na imprezie folklorystycznej pod tytułem „Kultura od nowa nas łączy” gdzie odbyły się Polsko Litewskie warsztaty Ludowe.

6 lipca 2008 roku zespół występuje w Dziekanowicach podczas imprezy Hrabstwo Nottingham w Poznańkim.

W październiku Kapela Tośtocka oraz kilkoro członków zespołu bierze udział w nagraniach telewizyjnych w Dworku w Koszutach do programu o Powstaniu Wielkopolskim p. Bogusława Wołoszańskiego.

Nie brakuje występów lokalnych na „Wieś się bawi” czy kolędy w Kaplicy.

 13 czerwca 2009 roku zespół ponownie bierze udział w warsztatach folklorystycznych w Gorzycach oraz 20 czerwca w przeglądzie zespołów Folklorystycznych w Pakosławiu.

2010 roku pani Czesława Zięta zostaje uhonorowana tytułem Zasłużony dla Gminy Krzykosy. Zespół otrzymuje Nominacje do Ambasadora Powiatu Średzkiego. W tym samym Roku p. Czesława Zieta zostaje odznaczona Krzyżem Zasługi. Zespół cały czas działa pomimo upływu lat nie gaśnie  w nim chęć do tańca i śpiewu.  W roku 2021 zespół otrzymał tytuł Ambasadora Powiatu Średzkiego.

 

Zatem wędrowcze, warto nawet zboczyć ze szlaku by choć raz zobaczyć i posłuchać Tośtoków.